Eén van de uitdagingen in de mode is het maken van onderscheidende ontwerpen. Deze ontwerpen worden beschermd door het auteursrecht en modelrecht. Advocaat Silvie Wertwijn houdt zich bezig met het Intellectuele Eigendomsrecht, waar het auteursrecht en modelrecht onder vallen. Schoenvisie sprak haar over het beschermen van ontwerpen en merken.

Auteursrecht
Een ontwerp wordt beschermd door het auteursrecht indien het ‘werk’ een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Kort gezegd, het werk moet origineel zijn en bij het maken van het werk moeten door de maker creatieve keuzes gemaakt zijn. Het ontwerp komt echter niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking als de vormgeving ervan enkel noodzakelijk is voor het verkrijgen van een technisch effect.

De bescherming ontstaat helemaal automatisch (en is dus gratis). Het is dus niet nodig – en ook niet mogelijk – om auteursrecht ergens te registreren.

Wel kan het handig zijn om zogenaamd i-Depot te verrichten bij  Het Benelux-bureau voor de Intellectuele Eigendom. Een dergelijke registratie creëert bewijs dat jouw creatie of idee al bestond op een bepaalde datum.

Ongeregistreerd modelrecht
Een ontwerp kan ook beschermd worden door het modelrecht, mits het product nieuw is en een eigen karakter heeft. Ook in dat geval mogen de uiterlijke kenmerken niet enkel worden bepaald door de technische functie ervan. Geregistreerd modelrecht is kostbaar. Wertwijn raadt dit doorgaans dan ook af voor de modebranche waar producten vaak maar één seizoen in de schappen liggen. 

Het ongeregistreerde Gemeenschapsmodel is interessanter. Een ontwerp (dat aan de hiervoor genoemde voorwaarden voldoet) is beschermd als niet-geregistreerd Gemeenschapsmodel voor een periode van drie jaar, te rekenen vanaf de datum waarop het model voor het eerst binnen de Europese Gemeenschap aan het publiek beschikbaar is gesteld. 

Merkenrecht
Het merkenrecht behelst vooral het vastleggen van de naam van je label (naam en/of logo), maar  ook een vorm of kleur kan vastgelegd worden. Zo zijn bijvoorbeeld de red tab bij Levi’s broeken als merk vastgelegd en de rode zool van Louboutin als merk vast gelegd. Over die rode zool en het alleenrecht van Louboutin daarop heeft de rechter onlangs nog een uitspraak gedaan.

Preventie
Wertwijn geeft als advies mee om van tevoren goed te inventariseren door welke rechten je ontwerp beschermd wordt en welke registraties je daartoe eventueel zou moeten verrichten. Preventie is zeer belangrijk, wees je bewust van wat je in huis hebt! De grotere spelers op de markt moeten ook zeker de douane informeren over hun producten. Het is mogelijk bij je intellectuele eigendomsrechten te laten registreren bij de douane, zodat die op kan treden in het geval er zendingen met namaak-producten de Nederlandse grens over komen.

Denk ook aan licenties en geheimhoudingsovereenkomsten in de ontwerp- of productiefase. Meer preventie-adviezen deelt Wertwijn tijdens de Legal Bootcamp van De Grave de Mönnink Spliet Advocaten op 16 april. 

Namaak 
Wat doe je als je ontwerp wordt nagemaakt? Recent werd Isabel Marant nog beschuldigd van het namaken van de Stan Smith-schoenen van Adidas. Indien er haast geboden is, bijvoorbeeld omdat de inbreuk makende producten al ergens in de winkel liggen of via het internet aangeboden worden, kan er door een deurwaarder beslag gelegd worden op de producten en kan er een kort geding gestart worden om een verbod op de verdere verkoop te krijgen. Normaal gesproken heeft een schikking de voorkeur van Wertwijn. Met een telefoontje is er in overleg ook vaak al veel mogelijk. 

Het is interessant om, net als Björn Borg, de strijd aan te gaan tegen namaakproducten en alert te zijn op copycats! Het is volgens Wertwijn voor de houders van intellectuele eigendomsrechten goed om te weten dat alle (redelijke) gemaakte juridische kosten door de inbreukmaker vergoed moeten worden. Dit is anders dan bij rechtszaken die niet over intellectuele eigendomsrechten gaan en maakt het dus  interessant om hard achter inbreukmakers aan te zitten!

Silvie Wertwijn studeerde rechten aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en is sinds 2000 advocaat. Silvie houdt zich bezig met het Intellectuele Eigendomsrecht in brede zin, waaronder het merkenrecht, auteursrecht en octrooirecht.

Advocatenkantoor De Grave De Mönnink Spliet Advocaten en Schoenvisie organiseren een Legal Bootcamp. Gezien haar grote expertise in de modebranche, is De Grave De Mönnink Spliet Advocaten een zeer geschikte partner om u op juridisch vlak te adviseren. De Grave de Mönnink Spliet Advocaten biedt u daarom graag een Legal Bootcamp aan als nadere kennismaking. Voorafgaand daaraan kunt u vragen of een case voorleggen, die tijdens de Legal Bootcamp op no-name basis zal worden behandeld. Deelname aan de Legal Bootcamp geeft tevens recht op een follow-up gesprek met een advocaat, om individuele vragen voor te leggen.