Veel oude schoenen komen via de afvalbak in de vuilverbranding terecht. Dat is meestal niet omdat het leer versleten is, maar wel de zool, de lining of de stiksels. Of simpelweg omdat het model uit de mode is. Vrouwen schijnen gemiddeld  zeven paar nieuwe schoenen per jaar te kopen. Da’s echt niet omdat de oude allemaal versleten zijn.

Naar Afrika

Die oude modellen hoef je natuurlijk niet in de afvalbak te mikken. Inleveren bij inzamelaars als KICI of Humana is al beter. Die pikken de betere exemplaren eruit en maken er onder andere kinderen in Afrika blij mee. Het afvalprobleem los je er niet mee op, maar je stelt de afdankfase in elk geval uit.

Je kunt het leer ook versnijden en direct hergebruiken in andere producten. Dit wordt veel met oude bankstellen gedaan. Mensen maken er tassen, armbandjes of iPad-hoesjes van. Met schoenenleer gebeurt dit bijna nooit. Het is relatief stug en klein van oppervlak.

Of anders door de shredder

Oude schoenen die wel worden hergebruikt, worden meestal verpulverd. Het granulaat vind je terug als basis voor sportvelden, vloeren, als isolatiemateriaal of in auto-interieurs. Oude schoenen die je in de bakken van inzamelaars gooit, kunnen zo eindigen. Ook Nike vermaalt oude sportschoenen tot sportvelden.

Het is natuurlijk mooi dat er nog iets met de grondstoffen van je oude schoen wordt gedaan, maar ‘recycling’ kun je het nauwelijks noemen. Een tennisveld is geen schoen. Het gaat erom de waarde en de eigenschappen van het oorspronkelijke materiaal zoveel mogelijk vast te houden.

Nieuw leer per strekkende meter

Wat het Amerikaanse Ecodomo met oud leer doet, lijkt al meer op ‘echt’ recycling. Dit interieurbedrijf vervezelt leer dat na een geheimzinnig procédé als nieuw leer in strekkende meters van de rol afkomt. Het bedrijf gebruikt het vervezelde leer in premium vloeren en wandbekleding.

Voor mode lijkt het vooralsnog niet geschikt. Het enige merk dat ik ken dat de cirkel volledig weet te sluiten is OAT Shoes, met hun volledig bio-afbreekbare schoenen. Stop een oude OAT Shoe in de grond en er groeit een prachtige bloem uit. Het lijkt voorlopig de beste oplossing.

Het enige dat zo niet wordt hergebruikt is alle energie, water, chemicaliën en mankracht die is gaan zitten in het maken van het leer, het rubber en het textiel dat is gebruikt in de schoen. En dat is ook zonde.

Hoewel we dus steeds meer kunnen met oude schoenen, ligt er nog steeds een grote uitdaging om leer goed herbruikbaar te maken. Wie zorgt ervoor dat we de levensduur van leer écht op waarde gaan schatten?

Marja Baas is sectormanager Leer bij MVO Nederland: hét nationale bedrijvennetwerk voor duurzaam ondernemen. Daarnaast is zij grondlegger en directeur van MYOMY do goods (bekend van de ‘My Paper Bag’-tas).