De snelle veranderingen in populatie, economie, technologie en winkellandschap hebben de afgelopen jaren zo snel plaatsgevonden dat de retailsector zich hier niet aan kon aanpassen. Ook al gaat het met de retail in de provincie Utrecht relatief goed, toch wil de provincie spelregels en kaders maken. Op basis hiervan moeten stakeholders beslissingen kunnen maken die niet alleen hen ten goede moet komen, maar ook andere belanghebbenden. Op deze manier moet er in de provincie Utrecht een ‘toekomstbestendige detailhandelsinfrastructuur’ komen.

Q&A Research & Consultancy is door de provincie Utrecht ingezet om een analyse en een advies uit te brengen. De bevindingen zijn gebundeld in het dossier ‘Op weg naar een toekomstbestendige retailstructuur’. In het onderzoek zijn consument, retail, vastgoed, banken en gemeenten betrokken. De belangrijkste uitdagingen voor de provincie Utrecht zijn:

Branchering in de periferie en retail buiten de detailhandelsstructuur

De branchering wordt vaak door gemeenten verruimd om leegstand tegen te gaan. Maar hoe meer toegestaan wordt, hoe zwakker de binnenstad wordt. Daarom moet er een rechtvaardigheidsprincipe komen waarbij de spelers volgens dezelfde spelregels spelen in het belang van het goed functioneren van gebieden. Dit betekent dat gemeenten adequater moeten handhaven.

Terugdringen hoeveelheid meters

Doordat er te veel detailhandelsmeters zijn, moet er nieuwe schaarste gecreëerd worden. Dit moet gebeuren door het aanwijzen van kansrijke en minder kansrijke gebieden, het uit de markt halen van bestaande detailhandelsmeters en het voorkomen van het realiseren van sommige in bestemmingsplannen opgenomen meters.

Online retail integreren in de ruimtelijke ordening

De impact van online is groots en daarom moet er een manier gevonden worden om online ook in de winkelstraten terug te laten komen. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, aangezien de vraag opdoemt of online retail zich enkel mag vestigen op locaties met een detailhandelsbestemming of ook daarbuiten. Detailhandel Nederland onderscheidt vier soorten afhaalpunten:

1. Instore afhaalpunten: gekoppeld aan bestaande winkels in winkelgebieden
2. Stand alone afhaalpunten: nieuwe vestigingspunten op solitaire locaties of industrieterreinen
3. High traffic afhaalpunten: gekoppeld aan verkooppunten niet zijnde winkels, zoals benzinestations of horecagelegenheden bij vervoersknooppunten en openbaar vervoer locaties
4. Bezorgpunt afhaalpunten: kantoorcomplexen, opslagplaatsen, etc.

Het eerste soort afhaalpunt mag op een detailhandelsbestemming komen, bij de andere drie moet specifieker gekeken worden waar zij passen in de ruimtelijke plannen en handhaving.

Horeca op detailhandelsbestemming

Om beleving in de winkel te creëren, wordt steeds vaker horeca toegevoegd. Sommige gemeenten staan dit al toe maar daarbij komt wel het probleem dat detailhandel gaat concurreren met horeca. Daarom moet de gemeente duidelijke afspraken maken over wat wel en niet is toegestaan qua horeca op detailhandelsbestemmingen.

Huren verlagen

Het verlagen van huren kan de retailer helpen en de leegstand tegengaan. Aangezien er momenteel geen schaarste is op het gebied van detailhandelsmeters, is er een grote kans dat de huren ook daadwerkelijk gaan dalen.

Samen de lasten dragen

Het meest ideale scenario zou zijn dat stakeholders gezamenlijk tot een aanpak van de problemen komen en de financiële consequenties met elkaar kunnen delen. De kans is echter zeer klein dat dit gaat gebeuren. Daarom moet de provincie Utrecht duidelijkheid gaan bieden over wat concentratie- en ontwikkelingsgebieden zijn en hoe de gebieden ten opzichte van elkaar in de hiërarchie staan. “Hierna kan de markt vervolgens zelf zijn werk doen.”