Beeld: Schutrups Exloo

Het pand van Schutrups is niet te missen als je Exloo in Drenthe binnenrijdt. Het is nogal een contrast, zo’n enorme schoenenspeciaalzaak – ruim 2000 vierkante meter – in een dorp met nog geen tweeduizend inwoners. Eigenaar Jan Schutrups (60) moet erom lachen, het is niet de eerste keer dat hij het hoort. “Wij zeggen altijd dat Exloo bijna meer schapen dan mensen heeft. Hiertegenover staat de beroemde schaapskooi van het dorp. Je moet straks maar gaan kijken, er zijn lammetjes geboren.”

Tegelijkertijd gaat de winkel dankzij de landelijke uitstraling perfect op in de omgeving. Schutrups bestaat uit drie geschakelde panden. De middelste is de opvallendste: een hoge ‘kapschuur’ van zwart geteerde planken met een volledig glazen voorgevel. Hoewel van buiten al te zien is dat de zaak groot is, wordt bij binnenkomst pas duidelijk hoe groot. De kapschuur blijkt een gigantische blokhut. De vloer, wanden en plafonds – alles is van hout. Die stijl is doorgetrokken in het interieur, met een openhaard, hertenkop aan de muur en chesterfieldbanken, waarop schapenvellen liggen. “De haard is van Drentse veldklei”, wijst Jan. “We wilden een gebouw dat bij ons en onze omgeving past.”

Klanten kunnen zich bij binnenkomst aanmelden via een scherm. Ze voeren hun naam in en door welke medewerker ze geholpen willen worden. Het ‘no number’-systeem, noemt de ondernemer het. Hij laat zien hoe het werkt door zijn voornaam in te toetsen: niet veel later klinkt door de zaak dat ‘de  heer Jan’ aan de beurt is. “Vroeger moesten klanten een nummertje trekken”, legt hij uit. “Maar dat zijn ze bij ons juist níét.”

Feest van een week

Jan en zijn dochters Lisa (30, links op de foto) en Roos (27, rechts) zijn de vierde en vijfde generatie Schutrups in de schoenen. Hij zit ruim veertig jaar in de zaak, zijn dochters sluiten zich na hun studies – Lisa komt uit de mode, Roos volgde een interieuropleiding – bij hem aan. Ze houden zich bezig met de inkoop, verkoop en marketing en werken eens in de twee weken als podoloog in de voetzorgpraktijk achter in het pand, die onderdeel is van het familiebedrijf. Het instore café van Schutrups fungeert ook als wachtkamer.

Het was niet vanzelfsprekend dat zijn dochters in het bedrijf zouden komen, vertelt Jan. “Ik heb ze nooit gepusht. In alle eerlijkheid gunde ik ze een makkelijker bestaan dan een leven in de schoenen.” Maar als hij gaat nadenken over opvolging en zich twee externe overnamekandidaten melden, gaat het balletje toch rollen. Roos: “Toen hebben we de knoop doorgehakt.” Haar zus knikt. “Op hetzelfde moment. We wisten het niet eens van elkaar. Begin 2017 zijn we samen ingestapt.”

‘Mensen komen naar Exloo om te wandelen, niet om te winkelen’

Zo is de toekomst van Schutrups als familiebedrijf ook na het honderdjarig jubileum op 1 oktober 2023 beklonken. Een mijlpaal die de hele eerste oktoberweek zal worden gevierd. Op de planning staan onder meer een Mannendag met optreden van de B.J. Hegen Blues Band, een Vrouwendag met Glamourbingo en het door Schutrups in het leven geroepen NK Sokkenbreien. Met B.J. Hegen – de onofficiële huisband – wordt zelfs een eigen single gelanceerd, ‘Walking the blues’.

Wandeldagen en wijnproeverijen

Met zo’n programma mag het geen verrassing heten dat de ondernemers door de wol geverfde eventplanners zijn. Schutrups organiseert al 25 jaar evenementen op het gebied van schoenen, voeten en gezondheid. “Daar kun je van alles omheen verzinnen”, vertelt Jan. “Allereerst hebben we gekeken naar onze locatie. Mensen komen niet naar Exloo om te winkelen, maar om te wandelen. Dus hebben we een aantal routes uitgestippeld en in 1998 was de eerste Schutrups Wandeldag een feit. Die organiseren we vroeg in het jaar, in januari of februari, wanneer de modeverkoop nog op gang moet komen. Een goed moment om ons outdoor-assortiment te promoten, want op zo’n dag wordt er natuurlijk ook gepast en getest.”

De ondernemers organiseren ook wielercafés, kookcursussen, wijnproeverijen – alles waar ze blij van worden, eigenlijk. Het is mede door die events dat de winkel jaarlijks 100.000 bezoekers trekt. Jan, lachend: “We moeten mensen een reden geven om hiernaartoe te komen, hè? Bovendien is het een mooie manier om meer verdieping aan ons assortiment en onze diensten toe te voegen. Beleving avant la lettre.”

Tijdens de pandemie werd het echter stil in de zaak. Klanten ontvangen, evenementen organiseren, het mocht allemaal niet meer. “We hebben altijd al moeten knokken om mensen naar Exloo te krijgen”, zegt Jan. “Maar dit was anders dan alles dan we ooit hebben meegemaakt. Ons concept is gestoeld op gastvrijheid en ineens moest de deur dicht. Tijdens de eerste lockdown verloren we een euroton per week. We hebben ons serieus afgevraagd of we de 100 jaar wel zouden halen. Naast financieel was dat vooral mentaal zwaar. Want hoezo werden we weggezet als ‘niet-essentieel’? Terwijl voeten, en een goede ondersteuning van de voeten, zo belangrijk zijn.”

Holistische aanpak

Het verhaal van Schutrups begint bij de klompenmakerij van Jans overgrootouders, Willem en Grietje. Het echtpaar krijgt een zoon, ook een Jan, die in hun voetsporen treedt en in 1923 samen met zijn vrouw Fennechien een schoenmakerij opent. Na de Tweede Wereldoorlog verhuizen ze naar de huidige locatie, het pand waar nu de kinderschoenenafdeling zit. De plek waar Jans ouders, Jaap en Stien, als derde generatie met de verkoop van kinderschoenen begonnen. “Kwaliteitsschoenen met een goede pasvorm en in meerdere wijdtematen. Dat is nog altijd de rode draad in ons assortiment”, zegt Jan. “Later kwamen daar mannen- en vrouwenschoenen bij, om de hele familie te bedienen.”

Het gezin woonde boven de winkel. Op het zwart geschilderde plafond is met krijt aangegeven wat welke kamer was. “Kijk”, wijst hij. “Daar sliep ik als kind.” Jan weet al op jonge leeftijd dat hij de zaak in wil. Maar hij en zijn ouders weten ook dat ze van de schoenenverkoop alléén geen twee gezinnen kunnen onderhouden. Daarom voegen ze in de jaren tachtig een extra ‘poot’ toe: voetzorg.

‘Schutrups is geen schoenenspeciaalzaak, maar een kennisinstituut’

Jan wordt naar de Academie der Podologie in Rotterdam gestuurd en raakt geïnspireerd door de holistische aanpak van zijn docent, Karel Breukhoven. “Breukhoven keek zoveel verder”, vertelt hij enthousiast. “Hij onderzocht hoe voeten zich verhouden tot de rest van het lichaam en bracht ze in verband met iemands fysieke en zelfs mentale welzijn. Geest en lichaam zijn niet los van elkaar te zien, en daarbij speelt de voet – de fundering waarop je staat, loopt en leeft – een cruciale rol. Zo werken wij ook; we kijken naar de houding en levensstijl als basis voor een behandelplan en het aanmeten van zooltjes.”

Albert Heijn XL versus AH to go

Na zijn opleiding begint Jan een ‘praktijk’ voor voetzorg in de woonkamer van zijn ouderlijk huis. De lokale huisarts helpt hem de activiteiten te professionaliseren. Nu, veertig jaar later, staat er een geoliede zorgmachine die goed is voor bijna de helft van de totale omzet. De combinatie met voetzorg maakt Schutrups meer dan een schoenenspeciaalzaak. Jan, beslist: “Wij zijn een kennisinstituut. We hebben alle specialisaties op schoenen- en voetengebied in huis.” Roos beaamt dat: “Zijn enige eis toen Lisa en ik in het bedrijf wilden komen, was dat we een opleiding tot registerpodoloog zouden volgen. Weet waarom we bestaan, zei hij.”

De komst van Lisa en Roos valt samen met een flinke uitbreiding van de zorgactiviteiten. Het aantal klanten van verder weg neemt rap toe en voor sommige van hen wordt het te zwaar om twee keer per jaar de reis naar Exloo te maken. Daarop gaat het bedrijf vanaf 2017 behandelruimtes bij andere zorginstellingen openen. Dat groeit uit tot een netwerk met zes locaties, verspreid door Drenthe, Groningen en Overijssel. “We hebben onze zichtbaarheid enorm vergroot”, lacht Jan. “We kunnen op de andere locaties natuurlijk niet kopiëren wat we hier in Exloo doen, maar we onderzoeken wel of we er een selectie schoenen kunnen presenteren. Vergelijk het met de Albert Heijn XL en de AH to go.”

Het team van 25 (sport)podologen, podotherapeuten, medisch pedicures en – nieuw – orthopedisch schoenmakers is grotendeels in eigen huis opgeleid. In samenwerking met het Drenthe College zetten de ondernemers in het najaar van 2017 een vierjarige podologieopleiding op, de Schutrups Academy. “Omdat niet iedereen denkt en werkt zoals wij”, zegt Jan. Lisa vult aan: “Onze collega’s van de voetzorg, Roos en ik incluis, hebben ook verstand van retail, horeca en marketing. Zo draait er op zondagen een podoloog mee op de winkelvloer, die mee kan kijken als iemand vragen of klachten heeft. Daarvoor hebben we nu, naast de behandelruimtes, ook een voetscanner op de winkelvloer.” Jan knikt: “We meten álles. De voeten van onze zorgklanten hebben we al als 3D-scan in het systeem, de volgende stap is dat we de voeten van onze schoenenklanten in beeld willen krijgen. Om vraag en aanbod nog beter op elkaar aan te laten sluiten.”

Schutrups Works, de derde bedrijfstak, levert veiligheids- en werkschoenen en steunzolen voor sectoren met staande beroepen. De ondernemers werken ook nauw samen met diverse profvoetbalclubs – FC Emmen, FC Groningen, Go Ahead Eagles, PSV Vrouwen en PEC Zwolle – voor loopmetingen en speciale voetbedden voor de sporters. Die op hun beurt weer regelmatig aanschuiven bij hun voetbalpraatprogramma Schutrups Inside. Jan benadrukt het nog maar eens: alles hangt hier met elkaar samen. “Nieuwe initiatieven en samenwerking ontstaan meestal gewoon organisch.”

‘Smart shoes’

Met al die kennis van schoenen en voeten was het een kwestie van tijd voor Schutrups met eigen collecties zou komen. Het bedrijf heeft al een sneakerlabel, Schutrups Original, dat in de winkel en via schutrups.nl en schutrupsoriginal.com verkrijgbaar is. Daar komt voor voorjaar 2024 een wandelschoenenmerk bij, Mountos. Als wandelspecialist – de outdoorafdeling werd recent uitgebreid – volgens Jan een logische volgende stap. “Door de inflatie is in ons wandelassortiment ruimte ontstaan aan de onderkant, in de prijscategorie van 220 tot 230 euro. Daar spelen we op in met schoenen die kwalitatief en technisch hoogstaand zijn én er flitsend uitzien.”

‘Onze missie: mensen bewuster maken van hun voeten’

Nieuw is dat Schutrups, in samenwerking met de Brabantse schoenenleverancier Van Gastel, met Mountos de stap naar de wholesale maakt. De partijen richten zich in eerste instantie op de Benelux en willen bij succes snel doorpakken naar de rest van Europa. “Exloo is te klein om Mountos goed te vermarkten”, legt Jan uit. “En we denken dat het merk interessant is voor andere schoenen- en outdoorspeciaalzaken.”

De productietak – de vierde ‘poot’ – is ook een kans om meer te kunnen doen met een van zijn stokpaardjes, de integratie van technologie in schoenen. Alles om mensen bewuster te maken van de voet, zegt hij. “Als Max Verstappen een keer op andere banden rijdt, zijn daar allerlei berekeningen en metingen op losgelaten. Maar met hun eigen voeten hebben de meeste mensen geen idee. ‘Smart shoes’ kunnen de hele branche op z’n kop zetten. En als het aan ons ligt, komen die uit Exloo.”

Dit artikel verscheen het eerst in Schoenvisie magazine.