Beeld: Priscavera/L’Estrop
Tekst: Misha Margarittha 

Wist je dat muiltjes, of eigenlijk slippers zonder bedekking op de hiel, hun roots hebben in het Midden-Oosten? Het was een favoriet bij Egyptenaren, Grieken en Romeinen, schrijft Margo DeMello in haar boek Feet and Footwear: A Cultural Encyclopedia. 

Rode slippers

De naam van de muil, mule in het Engels, stamt af van het Latijnse mulleus calceus. Hiermee werd geduid op de rode slippers die gedragen werden door patriciërs; adellijke, machtige lieden. De schoenen waren voor binnenhuisgebruik en werden in de zestiende eeuw geadopteerd door Franse vrouwen als schoeisel voor in de slaapkamer. Eén eeuw later begonnen de rijke Françaises een gehakte versie van de schoen buitenshuis te dragen. De hype bereikte zelfs koning Louis XIV. ‘In feite droegen veel rijke mannen in heel renaissance-Europa muiltjes’, schrijft DeMello in haar boek, ‘misschien omdat het klassieke binnenschoenen waren en over het algemeen door de vrijetijdsklasse werden gedragen. Het blootgeven van je hielen in het openbaar was voor velen schandalig, en tegen de negentiende eeuw trok het muiltje zich terug in de slaapkamer.’

De muiltjes van vrouwen bestonden in de zeventiende en achttiende eeuw uit een schoen met een hoge gebogen hak, waarbij de voorkant van de voet volledig bedekt was. De neus liep in een punt, vaak afgezet met borduursels en gespen met juwelen. Bij mannen, zoals de Franse koning, ging het om stevige blokhakken, die rood geverfd waren. Zijde, brokaat, satijn en fluweel waren populaire stofkeuzes in die tijd. Al waren veel muiltjes om praktische redenen uitgevoerd in leer.

In de kunsten

Het muiltje heeft een permanente plek in de modegeschiedenis, maar ook in de kunstgeschiedenis. De slipperschoen staat centraal in diverse werken, zoals in het olieverfschilderij L’Escarpolette (1767) van de Franse schilder Jean-Honoré Fragonard. Het zachtroze muiltje van de schommelaarster vliegt door de lucht, waardoor aanschouwers zich bewust worden van haar aanbidder op de grond. Het schilderij stamt uit de rococo-periode, een tijd waarin slippers op onderliggende erotiek duiden.

Nog eentje: Olympia (1863) van Édouard Manet. De naakte Olympia kijkt de toeschouwer confronterend aan. Haar naaktheid wordt verbroken met een armband, een schoenveter om haar nek, een bloem achter haar oor en zijden muiltjes, waarvan er eentje van haar voet is geschoven. Wederom wordt het schoeisel geassocieerd met seks, betaalde seks dit keer. Olympia was namelijk een sekswerker.

De slipper zonder achterkant is ook nog te zien in andere kunstwerken, waaronder Madame de Pompadour van François Boucher (1756), La Blanchisseuse van Jean-Baptiste Greuze (1761), La Mauvaise Nouvelle van Jean-Baptiste-Marie Pierre (1740) en een foto van Horst P Horst voor Vogue (1949).

Manolo Blahnik

Het ontwerp van het muiltje zorgt voor grote verdeeldheid onder modeliefhebbers. Toch is er één ontwerper die de schoen blijvend op de kaart wist te zetten, en dat is Manolo Blahnik. De schoenenmaker heeft zijn gelijknamige merk uitgebouwd met behulp van diverse ontwerpen, maar voor de lentecollectie van Isaac Mizrahi in 1991 ontwierp hij een muiltje met gesp. Het ontwerp was gebaseerd op de kragen en manchetten die de Mayflower Pilgrims droegen, een groep kolonisten, en resulteerde uiteindelijk in Blahniks meest populaire schoen ooit, The Maysale.

Door de jaren heen werd het Manolo-muiltje een favoriet bij supersterren en -modellen als Madonna en Linda Evangelista. Daarnaast werd het ontwerp ook veelvuldig opgenomen in de schoenenkast van Carrie Bradshaw, Sarah Jessica Parkers personage in de tv-serie Sex and The City. Journaliste annex schoenenliefhebber Carrie gaf met regelmaat haar zuurverdiende centen uit aan een paar muiltjes; multicolor, doorschijnend of klassiek zwart. You name it, she has it.

Anno 2024

De schoen zal aankomende zomer veel in het straatbeeld te zien zijn. Tijdens de collectiepresentaties van lente/zomer ’24 kwam het muiltje bij diverse merken voorbij. Zo hebben Alaïa, Bottega Veneta, Loewe en Versace het ontwerp al opnieuw omarmd. En voor een eigentijdse versie hoeven liefhebbers geen honderden euro’s uit te geven, want het muiltje is ook opgenomen in het assortiment van Samsøe Samsøe, Aldo, & Other Stories, Kurt Geiger, Sacha, Manfield en Fred de la Bretoniere.

Een uitgebreide versie van het Mode-icoon is verschenen in Schoenvisie #4.