Foto: Philip/C-CC-BY-2.0 via Wikimedia Commons

De stijgende loon-, energie- en huurkosten zetten de food en non-food detailhandel zwaar onder druk, zo luidt de conclusie van het onderzoek. Slechts vier van de zestien onderzochte branches schrijven onder de huidige omstandigheden de komende twee jaar zwarte cijfers. Mode- en schoenenwinkels komen samen met (banket)bakkers en huishoudzaken het meest in de knel.

Panteia rekende met drie scenario’s voor de belangrijkste kostenstijgingen (salaris, energie, huur) bij een gelijkblijvende omzet en inkoop. In het meest aannemelijke (midden)scenario komen de mode- en schoenenretail in 2024 op een negatief bedrijfsresultaat van respectievelijk 11 procent en 13 procent van de totale omzet uit. Voor modewinkels met meer dan 250 werknemers is dit zelfs 16 procent. Het gaat hierbij om gemiddelden.

Alarmerende situatie

Brancheorganisaties noemen de situatie in een gezamenlijke reactie ‘alarmerend’. Het kabinet moet en kan ingrijpen, stellen de Raad Nederlandse Detailhandel en de Nationale Winkelraad van MKB-Nederland, waarbij ook het Vakcentrum en Inretail zijn aangesloten. Retailers kunnen de kostenstijgingen immers nauwelijks tot niet doorberekenen in hun product, omdat ze daarmee het risico lopen zichzelf uit de markt te prijzen nu de koopkracht onder druk staat.

Resultaat is dat de kosten de opbrengsten gaan overschaduwen. Veel ondernemers compenseren de verliezen – waarin veel gevallen ook hun ondernemersinkomen zit – met spaargeld, een buffer die volgens de brancheorganisaties door veel bedrijven ook al aangesproken wordt om de coronaschulden af te lossen. Dat gaat volgens de retailorganisaties ten koste van ‘noodzakelijke investeringen’ voor verduurzaming, digitalisering en in het personeel.

Hulp van kabinet

Na de inkoop zijn de salarissen veruit de grootste kostenpost voor detaillisten. De verwachting is dat de loonkosten de komende jaren flink toenemen, nu het kabinet het wettelijk minimum-uurloon wil verhogen. Daar komt bovenop dat het maandelijkse minimum vanaf 2024 wordt berekend op basis van werkweken van 36 in plaats van 40 uur. De brancheorganisaties pleiten voor het schrappen van de laatste maatregel om ondernemers te ontzien; die zien anders een loonkostenstijging van ruim 20 procent tegemoet.

Het kabinet wordt ook gevraagd zich uit te spreken tegen de ‘buitensporige’ huurverhogingen. In veel contracten zijn de winkelhuren gekoppeld aan de consumentenprijsindex (CPI), die nu extra hoog is door de sterk gestegen energieprijzen. Oneerlijk, vinden de retailvertegenwoordigers. Ze pleiten voor een huurplafond van maximaal 5 procent en vragen het ministerie van Economische Zaken en Klimaat om het voorstel te steunen.

Tot slot pleiten ze voor een beter passende tegemoetkoming in de energiekosten (TEK); de ondergrens van 12,5 procent van de omzet sluit voor ondernemers van de regeling uit en ook ketens met meerdere vestigingen kunnen er geen aanspraak op maken.